MERKLAP, klaar!!

Ja, echt de merklap is klaar. Ik heb er flink op zitten zweten en het is gelukt. Ik had precies genoeg garen (letters nemen niet zoveel garen als randjes).
Ik ben best een beetje trots op het resultaat. Ik kon zelfs nog een aantal hartjes kwijt. Naast mijn naam 3 hartjes die Pompebledsjes voor moeten stellen.

Hier komt hij dan.

Ik zie nu dat die pompebledsjes hier nog niet op staan. Maakt niet uit de rest is wel hetzelfde.

 Ik had nog een probleem: de Y paste niet tussen de x en de z dus is de Y een rij omhoog geplaatst anders zou hij buiten het stramien vallen en dat is niet zo mooi. Nu nog een mooi lijstje en dan krijgt het lapje een mooi plekje aan de muur.

Hier nog een foto overzicht van alle merklap blogjes.

Op naar een nieuw borduurwerkje.

Merklap het alfabet.

Eindelijk was het zo ver. Ik mocht de letters borduren. Beginnend bij de makkelijkste letter de I. Als je die kan borduren dan volgt de rest ook vanzelf want alle letters zijn daarop gebasseerd.

Het viel me mee en de verandering hield mij geboeid.

Vervolgens waren de cijfers aan de beurt. Ook leuk en al gauw was ik niet meer te stoppen en zat ik de hele avond aan de eettafel te borduren. Zou het verslavend werken?

Aan de foto kan je wel zien dat die later op de avond gemaakt is!! en nu ga ik verder met mijn naam en geboortedatum. De plaats waar ik woon en het huidige jaartal. Weten jullie gelijk wat ik ga doen dit weekend.

Wordt vervolgd!!

MERKLAP, stukje geschiedenis.

Hoe leerden meisjes lezen en het onstaan van de merklap.

Kinderen gingen in de eerste plaats naar school om te leren lezen. Dit gebeurde aan de hand van zogenaamde ABC-boekjes en Hane(n)boekjes.
Haneboekjes werden vanaf ongeveer 1750 tot ongeveer 1850 gebruikt op lagere scholen. Op de eerste bladzijde stond altijd een haan afgebeeld, symbool voor ijver en werklust. Het boekje bestond uit 16 bladzijden en had een vaste volgorde.

Allereerst het alfabet, gedrukt in een aantal verschillende lettertypen. Hieronder het gotische schrift, het lettertype waarin de bijbel gedrukt was. Vervolgens het Onze Vader en gebeden die bij de maaltijd werden gezegd.
Er waren veel verschillende ABC-boekjes en hanenboekjes in omloop. Ze waren didactisch niet geschikt. In feite leerde het kind alleen spellen en niet lezen. Een belangrijke onderwijsvernieuwing is te danken aan ds. J.H. Nieuwold, die vanaf 1770 in Warga werkzaam was. Hij publiceerde in 1796 een leesmethode gebaseerd op klanken, Spelend Onderwijs. Hij maakte daarbij gebruik van alledaagse woorden en plaatjes.

Hier gevonden

Handwerken voor meisjes

Pas in 1878 werd handwerken een verplicht vak op de lagere school en kwamen er methodes voor klassikaal handwerkonderwijs. Dit leidde tot de overbekende rode merklappen met randjes en letters, die letterlijk ‘volgens het boekje’ werden gemaakt.

Zelfs de volgorde van de te leren letters lag vast. Letters werden vaak aangeleerd in volgorde van moeilijkheid, van de rechte letter I tot en met de moeilijkste gebogen letter S, voordat het eigenlijke alfabet werd geborduurd. Vermelding van naam en woonplaats van de maakster was eerder regel dan uitzondering. Zo gingen de merklappen er in heel Nederland hetzelfde uitzien

De haan, soms voorzien van een rijmpje, moest de leerling aansporen om vroeg uit de veren en wakker naar school toe te gaan. De haan deed jarenlang dienst in het ABC-boek – dat daarom ook wel 'hanenboek' werd genoemd – maar werd in de negentiende eeuw een populaire kinderprent.

Deze haan was door de eeuwen heen een bekend merklapmotief.

Diverse Friese merklappen vind je hier.

Afbeeldingen van het Friesmuseum te Leeuwarden, zie link.

Nu weet ik ook waarom ik zonodig een merklap moest maken, het zit gewoon in mijn friese bloed.

Frysk bloed tsjoch op! Wol no ris brûze en siede,
En bûnzje troch ús ieren om!
Flean op! Wy sjonge it bêste lân fan d'ierde,
It Fryske lân fol eare en rom.

Refrein:
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!
Klink dan en daverje fier yn it rûn
Dyn âlde eare, o Fryske grûn!

MERKLAP, de randjes zijn af.

Even een up-date van mijn merklap. Ik heb de randjes af. Het was even flink door werken maar het begint er nu toch echt op te lijken.

Ik ga nu beginnen aan het alfabet, eerst de gemakkelijke letters I,H,N, enz.. Dat lijkt me wel veel leuker dan die randjes want bij elk randje was ik op de helft al in gedachten bezig met het volgende randje. Ja, ik ben een beetje ongedurig. :-)

Ik vraag me wel af of het hele alfabet en dan nog de cijfers en nog een alfabet er wel op zal passen. Mijn naam e.d. moeten er ook nog bij. En het garen is opperdepop en ik hoor nog niets van de dame waar ik het lapje besteld heb. Tja, wordt vervolgd........

MERKLAP mijn eerste randjes.

Na een moeilijk start met uithalen en opnieuw beginnen, begint het wit met rode randjes lapje nu zowaar een merklapje te worden. Ik oefen driftig op de kruisjes en ze worden naar mate de randjes moeilijker worden al veel beter. Ik ga nu bij de eettafel zitten, bril op, grote licht aan, anders zie ik echt geen steek!!! Concentreren en dan maar borduren.

Ik ben nu nog één randje verwijderd van mijn eerste letter. Dat moeten eenvoudige stok letters zijn. Zoals de I, H en N enz. Daarna de cijfers en dan nogmaals een alfabet nu met sierlijke letters. Mijn naam en geboortedatum komen er nog op en het jaartal + de plaats (2012 en Enschede in dit geval). Ik hoop dat er dan nog plek is voor iets anders, een hartje of een boompje, beestje en vooruit nog een huisje :-)

Zo ver is het nog lang niet en dat komt ook niet als ik niet eerst garen ga halen want dat is bijna op. Ik dacht z'n streng garen krijg ik nooit op, jawel, dat gaat heel snel.
Ik zal mijn adresje vragen waar en wat en hoe. Ik heb z'n vermoeden dat er wel meer garens te koop zijn en ook veel verschillende rode tinten.

mijn eerste steken MERKLAPJE

Ik ben begonnen aan mijn merklap. Ik wist niet eens meer hoe je een kruissteek moet maken maar met wat hulp van WWW kom je een heel eind.

Ik kwam op een mooie site: de borduursite. Daar vind je veel informatie over borduren,steken,tips,patronen,zelfs een forum en noem maar op. Heel handig.

De kruissteek

Ik las op de borduursite dat je het beste kan borduren met een dubbele draad, nou dat heb ik gedaan en het werd niet mooi, veel te dik. Ook kwam ik er achter dat ik te veel ruimte tussen de kruisjes had gelaten en dat ik nog een rij er tussen moest maken. Dit heb ik niet gedaan omdat de eerste rij kruisjes veel te dik was en heb ik het zo gelaten.

Nu ben ik begonnen aan de 2de rij en dan maak je kruisjes diagonaal, dit is ook even wennen. Ik zit regelmatig fout.. en moet het dan weer uithalen en opnieuw beginnen.

Pfff het valt me dus niet mee om te borduren, ik ben ook een echte leek op dit gebied, maar als je het nooit probeert dan weet je ook niet of je het kunt. Een stel goede ogen is ook handig en ik moet mijn hoofd er ook goed bijhouden want anders steek ik mis, auwww!!

Het zal er wel bij horen als beginnende borduurster. Ik broddel gewoon nog even vandan... (Twents voor verder) Het kan altijd nog een poetsdoek worden. (grapje). Foto's van mijn merklap volgen....

Geschiedenis:

Ik was wel benieuwd waarom er zo ijverig op de scholen werd geborduurd en kwam het volgende tegen.

De merklap werd vroeger op school gebruikt om meisjes het borduren aan te leren, dit omdat er geen wasmachines waren en de was (als je dit kon betalen) liet wassen bij een wasserij. Om je eigen linnengoed terug te krijgen werden de lakens e.d. geborduurd met initialen of naam c.q. merk. De merklap is dus een proeflapje voor wat je later kon gebruiken als b.v. dienstmeisje.

Nederlands openluchtmuseum:

Gegoede burgers lieten hun was eens per kwartaal of half jaar ophalen door wasserijen buiten de stad. De wasserij bracht de was naar keuze van de klant droog, nat of kastklaar terug. In de wasserij is het hele proces stap voor stap te zien. De was werd eerst gesorteerd, een vies en onhygiënisch werkje. Daarna werd het gewassen in stampkuipen. Een paard in de rosmolen dreef de stampers aan. Vervolgens ging de was op grote kruiwagens naar de bleekvelden om in de zon te bleken. De spoelsters spoelden daarna de was nog eens schoon in ijskoud water. Tenslotte werd de was gedroogd, gemangeld, gestreken en gevouwen.  In het openlucht muzeum zie je de laatste door paardenkracht aangedreven wasserij.

Een wasserij/ blekerij. Hier zie je de medewerkers in de bleek.

Merklap

Eind vorige maand las ik op de blog van Lupineke dat ze een merklap gevonden had die de meisjes vroeger op school tijdens de handwerk les maakten. Nu ben ik van een heel andere generatie maar ook ik heb ooit eens een merklap gemaakt (niet af) maar die is verloren gegaan net zoals eigenlijk alles wat ik gemaakt heb in mijn kindertijd.

Natuurlijk kon ik het niet nalaten om een berichtje achter te laten bij Lupineke:

Hallo Lupinke, (=linkje naar blog)
Ik heb ooit ook z'n stekenlapje gemaakt maar nooit afgemaakt i.v.m. verhuizen naar een andere school. Ik ben nog niet eens zo heel erg oud 47 :-) Ik herken de steken van het eerste lapje en weet dat ik vlak voor de letters ben gestopt. Ik heb geen idee wat er met dat lapje gebeurt is maar vind het nu wel jammer dat ik het niet meer heb. Het was trouwens een erg strenge school met nog ouderwetse opvattingen in een klein dorpje in Friesland. Daarna ging ik naar een vrije school en mocht ik macramé-en heel erg hip toen in de 70 jaren. ;-) Daar is ook niets van bewaard gebleven :-(

Het verhaal en mijn belevenissen van vroeger bleven in mijn hoofd rond hangen en ik vond dat ik er iets mee moest gaan doen. Ik ben op zoek gegaan op het www naar merklappen. De mooiste creaties komen dan voorbij. Veel heel oude steken lapjes die zelfs in musea;s te bewonderen zijn. Ongelofelijk dat kleine meisjes zo gedreven bezig zijn geweest met een lapje stof.

Tja en dan kom je vanzelf eens op een link van een vereniging die de merklap een heel warm hart toedragen en zelfs merklappen verkoopt(nog wel even zelf borduren). En dat niet alleen maar ook een eigen tijdschrift uitgeeft, verenigingsdagen organiseert een heuse bibliotheek heeft en noem maar op.

Ze hebben zelf hun eigen postzegel, want je raad het al ik heb een merklap besteld.

Die kwam vandaag met de post binnen. Omdat ik iets langer moest wachten op mijn lapje kreeg ik ook nog een leuk steken foldertje.

Ik ga dit weekend maar eens een steekje wagen al zit ik me net te bedenken dat ik in mijn leven weinig geborduurd heb, ja als 8 jarige ooit in een klein dorpje in Friesland op een ouderwetse school waar je nog net niet leerde schrijven met een griffel en lei maar wel met de Aap en zijn Noot en de poes Mies. Daar heb ik wel eens een steekje durven wagen. Dit weekend ga ik het weer proberen.....wordt vervolgd.

Kan iemand mij uitleggen hoe je een kruissteek maakt???